Giele Wâldbeantsje
The Giele Wâldbeantsje, or Frisian Yellow Forest bean, is a dry bean that, as its name implies, grows in the forests of the Friesland province and along the border of Groningen. This province, locally called Fryslan, is located in the northern Netherlands and has its own officially recognized language. The bean is an old and somewhat forgotten variety that is slowly starting to be discovered once again. It is a variety of the common bean (Phaseolus vulgaris), the same genus as the string bean, and it grows as an erect bush that can be grown without a need for climbing supports. The yellow forest bean blooms white flowers, followed by generally straight and slightly rounded pods that ripened in the field. The beans of the Giele Wâldbeantsje are cream or lemon yellow in colour, with a light veining visible in the background. The centre of the bean is white, surrounded by orange and purple rings. The ripened beans can be stored as dried goods to be consumed as needed. The Yellow Forest beans need soaking before they can be eaten, generally for 8 to 24 hours depending on how long the bean has been stored. They tend to swell considerably during soaking, after which they can be boiled until soft. The flavour is pleasantly creamy, and rather sweet in comparison to a lot of other bean varieties. Yellow Forest beans are traditionally cooked with streaky smoked bacon, sometimes with the addition of a tablespoon of vinegar. It was also used in bean soup. Nowadays, they are often served with applesauce and fried onions as well. Changes in cooking traditions, however, mean that this bean, like other legumes, have gone out of fashion, particularly among younger generations who prefer ingredients that take a shorter time to cook. There is a preference for canned beans over dried beans. Some local producers are starting to grow the bean again, and it is being introduced in meals, for example, in retirement homes. Today Yellow Forest beans are grown and sold by the small-scale farmers of De Wâlden, the forest region of the northern province, but even though the product is very slowly being reintroduced on the market by small-scale local farmers and specialized shops, and a few restaurants are experimenting with finding new recipes, more attention must be given and more must be done to save the bean.
Back to the archive >Het ‘Giele Wâldbeantsje’ is een ras van de bekende Boon (Phaseolus vulgaris), het geslacht waar ook de Spercieboon onder thuis hoort. Het is een zogenaamde stamboon, die zonder klimmaterialen kan worden geteeld. Het ‘Giele Wâldbeantsje’ bloeit met witte bloemen. Deze worden gevolgd door meestal vrij rechte en platronde peulen, die na de vruchtzetting op het veld mogen afrijpen.
De bonen van het ‘Giele Wâldbeantsje’ zijn schitterend crèmegeel tot citroengeel gekleurd en op de achtergrond is er een lichte adering zichtbaar. De navel van de boon is blank en omgeven met achtereenvolgens een oranjerode zone en een paarse corona. De gerijpte bonen kunnen als droogbonen worden bewaard en naar behoefte worden geconsumeerd.
De ‘Giele Wâldbeantsjes’ worden voor het koken 8 tot 24 uur geweekt (afhankelijk van de ouderdom van de bonen) en zwellen gedurende het weken sterk op. Hierna worden ze gekookt tot ze gaar zijn. De smaak is aangenaam romig en in verhouding tot veel andere bonenrassen bijzonder zoet.
Traditioneel worden de ‘Wâldbeantsjes’ gegeten met uitgebakken gerookt spek en spekvet, soms aangevuld met een lepelvol azijn. Tegenwoordig worden er bovendien vaak appelmoes en gebakken uien bij geserveerd.
Een mooi overzicht van moderne en traditionele recepten is te vinden op de website www.waldpyk.com
Het ‘Giele Wâldbeantsje’ wordt geteeld en op de markt gebracht door kleinschalige telers uit De Wâlden. In samenwerking met Stichting Wrâldfrucht geven zij bekendheid aan dit authentieke streekproduct. Waar mogelijk en gewenst wordt bij de afzet en de promotie van het ‘Giele Wâldbeantsje’ gebruik gemaakt van het Streekmerk ‘Wâldpyk’. Stichting Wrâldfrucht sluit zich aan bij de stichting Streekeigen Producten Nederland (SPN) teneinde het ‘Giele Wâldbeantsje’ te certificeren met het keurmerk ́erkend streekproduct ́.
